Γενικά
Είναι κτισμένη αμφιθεατρικά πάνω σε ένα λόφο ανάμεσα στα Ακαρνανικά όρη, με υψόμετρο περίπου 330 μέτρων. Το χωριό, και συγκεκριμένα η τοποθεσία Μπαστούνι, στην πλατεία Κατούνας, έχει θέα τη λίμνη της Αμβρακίας, καθώς και τις οροσειρές της Bελαώρας και του Πεταλά. Ο πληθυσμός σύμφωνα με την απογραφή του 2001 ήταν 2.331 κάτοικοι.
Αρκετές ιστορικές πηγές αναφέρουν πως η λέξη Κατούνα σημαίνει σκηνή, τέντα και το ρήμα κατουνεύω σημαίνει κατασκηνώνω. Στα σλαβικά σημαίνει κάστρο, ενώ στη βυζαντινή εποχή σήμαινε την κατασκήνωση ή το χώρο στρατοπέδου. Με τον όρο «κατούνα», εννοούμε μικρό οικογενειακό οικισμό από ένα ή περισσότερα σπίτια ή καλύβες. Σε πρώτο στάδιο οι κατούνες ήταν κτηνοτροφικές, ενώ αργότερα εξελίσσονται σε γεωργοκτηνοτροφικές ομάδες και αποτελούν ένα προστάδιο της οργανωμένης κοινότητας, καθώς απαρτίζονται από περισσότερες οικογένειες.
Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων ήταν και είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία. Κύρια προϊόντα της περιοχής είναι το λάδι, το σιτάρι, το τριφύλλι, τα εσπεριδοειδή, και πολλά άλλα προϊόντα, από τα οποία τα περισσότερα τα παράγει ακόμα. Αξίζει να επισημανθεί ότι παλαιότερα υπήρχαν μεγάλες καλλιέργειες καπνού. Η γη είναι επίσης κατάλληλη για βοσκή αιγοπροβάτων, ενώ διαθέτει και καθαρές φυσικές πηγές. Στην περιοχή λειτουργούν μικρές μονάδες επεξεργασίας γάλακτος, στις οποίες παράγεται η φέτα Ξηρομέρου.
Συχνά οι επισκέπτες προμηθεύονται αγροτικά προϊόντα από τα καταστήματα και από τους αγρότες της περιοχής.
Το τοπίο χαρακτηρίζεται από συνεχείς εναλλαγές, με άγριες βουνοσειρές και πολλά δάση. Διάσπαρτα είναι τα ίχνη του αρχαίου και του βυζαντινού πολιτισμού, και η περιοχή χαρακτηρίζεται από πλούσια θρησκευτική παράδοση, με τα Μοναστήρια, τις εκκλησίες της και μικρά ξωκλήσια τα οποία έχουν το κάθε ένα την δική του ιστορία, πολιτιστική και θρησκευτική.
Σύγχρονη Κατούνα
Στην Κατούνα υπάρχουν δύο ενορίες, του Αγίου Αθανασίου, που βρίσκεται στην κεντρική πλατεία, και της Αγίας Παρασκευής, που βρίσκεται στο συνοικισμό Κατωμερήσια. Το χωριό έχει παραδοσιακή αρχιτεκτονική, σπίτια που είναι κυρίως πετρόχτιστα, δίπατα, με κεραμοσκεπές και στενούς δρόμους. Στο χωριό υπάρχει Ειρηνοδικείο, Αστυνομικό Τμήμα, Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών, Αγροτική Τράπεζα, Ελληνικό Ταχυδρομείο , Ο.Τ.Ε., Περιφερειακό Ιατρείο, πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι, Παιδικός Σταθμός, Νηπιαγωγείο, Δημοτικό Σχολείο, Γυμνάσιο και Λύκειο.
Κατά τη διάρκεια εργασιών ανάπλασης στη κεντρική πλατεία της Κατούνας, νότια του ναού του Αγίου Αθανασίου βρέθηκε δεξαμενή μεγάλων διαστάσεων. Η δεξαμενή έχει ορθογώνιο σχήμα περίπου 6Χ6 μέτρα και βάθος 5-6 μέτρα. Διαθέτει δύο διαμερίσματα με διαχωριστικό τοίχο στη μέση ενώ στην άνοψη που έρχεται ίσια με την επιφάνεια του εδάφους ήταν καμαροσκέπαστη. Εντυπωσιακό είναι το ισχυρό υδραυλικό κονίαμα των εσωτερικών επιφανειών, φαινόμενο που μας οδηγεί χρονικά σε αντίστοιχες δεξαμενές μικρών πόλεων ρωμαϊκής ή Βυζαντινή περίοδος. Φαίνεται πως η δεξαμενή με τη μεγάλη χωρητικότητα εξυπηρετούσε τις ανάγκες ύδρευσης της Κατούνας τη περίοδο της τουρκοκρατίας.
